ცენტრშია ინდივიდი: საოჯახო სკოლების ჩართვა სასწავლო პროცესში
განათლების მთავარი მიზანი არის ინდივიდის ჩამოყალიბება და მისი განათლების ორგანიზება. რამდენად უწყობს ხელს დღეს სკოლებში განხორციელებული საგანმანათლებლო პროგრამები პიროვნების გამოვლენას, პიროვნების განვითარების სტიმულირებას? ემსახურება თუ არა ზოგადსაგანმანათლებლო საყოველთაო საგნობრივი პროგრამების განხორციელება მოსწავლის ინტერესებს, თუ ზეწოლას ახდენს ზეწოლას მძიმე და ხშირად მოსწავლის ცხოვრებასა და რეალობასთან დაკავშირებული მოთხოვნები, რაც უკანა პლანზე აყენებს ინდივიდუალური განათლების წესრიგს?
მე, როგორც საგანმანათლებლო კომპლექსის უმცროსი სკოლის მასწავლებელს, მინდა მივმართო ამ საკითხს და წარმოვადგინო ჩემი და ჩემი კოლეგების გამოცდილება.
საყოველთაო ჩართვა საჯარო განათლებაში შეუძლებელია ინდივიდზე გათვლილი განათლების ორგანიზების გარეშე. დაწყებითი სკოლიდან დაწყებული ვახორციელებთ ბევრ პროექტს, რომელიც ხელს უწყობს მოსწავლეთა თვითიდენტურობის გამოვლენას, ხელს უწყობს თვითშემეცნებას. ყოველდღიური თვითმოვლის გარდა, საგანმანათლებლო პროგრამებში დიდი ადგილი უჭირავს სხვადასხვა სახის აქტივობებს, რომლებიც მიმართულია ნიჭიერების გამოვლინებაზე, საოჯახო და ინდივიდუალური პროექტები. მართალია, ზოგად გაკვეთილებზე მოსწავლეს აქვს თვითგამოხატვის შესაძლებლობაც, მაგრამ მის მიერ განხორციელებული ინდივიდუალური თუ ოჯახური პროექტები ეხმარება ინდივიდს ცენტრში მისვლაში, პრეფერენციების წარმოჩენაში, აზრის გამოხატვაში, მეგობრებისა და მასწავლებლების მიერ აღიარებაზე. მის განათლებაშიც.
როგორც მასწავლებელმა და როგორც მშობელმა, არაერთხელ აღვნიშნე ის ფაქტი, რომ ტექნოლოგიური პროგრესის ეპოქამ შექმნა ერთგვარი ბარიერი ადამიანთა კონტაქტის სფეროში. დღეს თანამედროვე ბავშვები უფრო მეტ დროს ატარებენ პერსონალური ტაბლეტებისა და ტელეფონების წინ. როგორც ჩანს, ისინი საკუთარ მედია სამყაროში ცხოვრობენ და ხშირად ყველაფერი, რაც მის გარეთ ხდება, მეორეხარისხოვან ან დამღუპველ მნიშვნელობას იძენს. ასეთ იზოლაციას ერთგვარი გაუცხოება მოაქვს არა მარტო სკოლაში, არამედ ოჯახურ ურთიერთობებშიც. ჩვენ არ შეგვიძლია უგულებელვყოთ ის ფაქტი, რომ მშობლები, რომლებიც ზედმეტად არიან დაკავებულნი ოჯახური საზრუნავითა და სამუშაო პასუხისმგებლობებით, დღის განმავლობაში მცირე დროს ატარებენ შვილებთან. სამაგიეროდ, სკოლისა და პედაგოგიური მუშაკების წინაშე ახალი მოთხოვნების წარდგენას იწყებენ. რა არის გამოსავალი? საგანმანათლებლო კომპლექსში განხორციელებული პროგრამის მრავალწლიანი გამოცდილება აჩვენებს, რომ გამოსავალი არის მოსწავლის ინტერესისა და საჭიროების გამოვლენა ოჯახების ჩართულობით, საოჯახო პროექტების ორგანიზება და განხორციელება.
ჩვენ ხშირად გვგონია, რომ ვიცნობთ ყველა ჩვენს სტუდენტს, ჩვენს პირად შვილებს, მაგრამ ზოგჯერ არა. შესაძლოა, აგრესიის და სხვადასხვა პრობლემების მიზეზი, რომელიც ბავშვებს შორის ვლინდება, სწორედ ეს ყოველდღიური იზოლაციაა? გაკვეთილების დროს, კომპიუტერის ან ტაბლეტის უკან, როგორც ბარიკადის მეორე მხარეს.
ვფიქრობ, აქაც დიდია ზოგადი განათლების როლი. თანამედროვე ზოგადი განათლების მთავარი ამოცანაა მოსწავლის წინა პლანზე წამოწევა სასწავლო პროცესში და ოჯახის წევრების ჩართვა. ეს შეიძლება იყოს საუკეთესო გზები პრობლემის გადასაჭრელად.
საგანმანათლებლო კომპლექსში წლებია ვატარებთ სხვადასხვა სათემო რიტუალს (ჰარისა, ლავაშთიკი, მწნილობა, ყურძენი და სხვა), რომელთა რიცხვი იზრდება, მათ შორის მონაწილეთა დიდი რაოდენობა. ოჯახები ხალისით მონაწილეობენ განხორციელებულ პროექტებში, რითაც ერთვებიან თავიანთი შვილის სასკოლო ცხოვრებაში, აქტიურად მონაწილეობენ საჯარო განათლებაში.
სათემო რიტუალების გარდა, ასევე ხორციელდება სხვადასხვა მოგზაურობა, კითხვა, კვლევითი პროექტები, ყოველთვიური ფლეშ მობი, რომელთა მონაწილეები და განმახორციელებლები ასევე არიან სტუდენტები და მათი ოჯახის წევრები. ასეთი პროექტები აერთიანებს ყველას, ეხმარება ერთმანეთის გაცნობასა და აღმოჩენაში. უნდა აღვნიშნო, რომ მე, როგორც მასწავლებელი, ოჯახური პროექტებით უკეთ ვიცნობ ჩემი მოსწავლეების მშობლებს, მესმის ის გარემო, რომელშიც ჩემი მოსწავლეები ცხოვრობენ და ვითარდებიან. ასეთი სიახლოვისა და გაცნობის გარეშე რთული იქნება მოსწავლე-ინდივიდის ამოცნობა. საგანმანათლებლო პროექტებში მშობლების მონაწილეობა ენით აუწერელ სიხარულს და აღფრთოვანებას მოაქვს თითოეულ მოსწავლეს, რითაც ისინი თავს უფრო მნიშვნელოვანად და დაცულად გრძნობენ.
სასკოლო გარემოში, სადაც დიდია ოჯახის როლი და მონაწილეობა, სადაც არ არსებობს ბარიერები ადამიანებთან კონტაქტში, უფრო ადვილია ინდივიდუალური პროექტების განხორციელება. მოსწავლე აღარ იზღუდება თავის პრეფერენციებზე საუბრისას, ის ცდილობს მაქსიმალურად გაიგოს და აღიაროს არა მარტო ოჯახის, არამედ მასწავლებლებისა და მეგობრების მიერ. დისტანციური სწავლების ორგანიზებისას მსგავსი პროექტები გახშირდა. ახლა საგანმანათლებლო კომპლექსის საგანმანათლებლო კალენდრით დამტკიცებული საპროექტო სამუშაოების პარალელურად ვახორციელებთ სხვადასხვა „სწავლა-სწავლების“ პროექტებს, რომლებიც მიმართულია მოსწავლეთა ნიჭიერებისა და პიროვნების განვითარებაზე, თვითგამოხატვაზე.
ქვემოთ წარმოგიდგენთ ქვეპროექტს „ჩემი ჰობი“, რომელიც განვახორციელე მეოთხე კლასის მოსწავლეებთან ერთად პროექტის „სასწავლო ზამთარი“. შედეგი საკმაოდ შთამბეჭდავია. უნდა აღვნიშნო, რომ ყველას ნამუშევარი ჩემთვის უნიკალური აღმოჩენების გაკეთების შესაძლებლობა იყო. საჭირო იყო დანახვა, რა ენთუზიაზმით წარმოადგინეს მოსწავლეებმა ინდივიდუალური ნამუშევრები და ამ ყველაფერში დიდი იყო მშობლების მხარდაჭერაც.
ზედმეტი არ არის იმის თქმა, რომ მსგავსი პროექტების განხორციელება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საკლასოდან საგნობრივ სწავლებაზე გადასვლის შემთხვევაში, როცა მასწავლებელს ჰყავს რვა ათეული ახალი მოსწავლე. ამავდროულად, ყველა საგნის მასწავლებლისთვის საკმაოდ სერიოზული ამოცანაა ყველას მრავალმხრივ დაკვირვება და ამოცნობა. გარდა თვითგამოხატვის შესაძლებლობისა, მსგავსი პროექტები ხელს უწყობს მოსწავლეებსა და მასწავლებლებს შორის ნდობისა და ინტიმური ურთიერთობის დამყარებას. სიახლოვისა და ნდობის ატმოსფეროს შექმნის გარეშე როგორ შეიძლება ვისაუბროთ სასწავლო პროცესის ეფექტურ ორგანიზებაზე?